Lopende rekening

Extra uitleg

De betalingsbalans is een overzicht van alle transacties met het buitenland in een periode (in- en uitgaande geldstromen). Als een winkelketen uit de Verenigde Staten bijvoorbeeld voedsel uit de Europese Unie importeert, leidt dit tot een geldstroom van de VS naar de EU. Deze geldstroom wordt op de betalingsbalans genoteerd: op de betalingsbalans van de VS is er sprake van een uitgave en op de betalingsbalans van de EU wordt een ontvangst genoteerd.

De lopende rekening is één van deelrekeningen van de betalingsbalans en bestaat uit:

• De goederen- en dienstenrekening: een overzicht van alle exportontvangsten van en importuitgaven aan het buitenland.
• De inkomensrekening: een overzicht van alle ontvangen primaire inkomens (loon, rente, huur, pacht en winst) en inkomensoverdrachten van het buitenland en alle betaalde primaire inkomens en inkomensoverdrachten aan het buitenland. Inkomensoverdrachten zijn bijvoorbeeld het geven van ontwikkelingssteun of het ontvangen van EU-subsidies.

De lopende rekening van de betalingsbalans van een land of groep landen (zoals de EMU) ziet er als volgt uit:

In bovenstaande getallenvoorbeeld is er sprake van een overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans. De ontvangsten (800) zijn groter dan de uitgaven (735). In het geval van een overschot op de lopende rekening wordt het saldo (65) rechts genoteerd. De lopende rekening is dan weer (boekhoudkundig) in evenwicht.

De lopende rekening van de betalingsbalans is eigenlijk nooit in evenwicht: de ontvangsten van en de uitgaven aan het buitenland zijn nooit precies aan elkaar gelijk. Er zijn twee mogelijke situaties:

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor een overschot of tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans:

• Slechte internationale concurrentiepositie: als een land relatief duur is ten opzichte van het buitenland wordt er weinig geëxporteerd (= minder ontvangsten) en veel geïmporteerd (= meer uitgaven)
• Overbesteding in eigen land
  • In eigen land geldt: vraag > productiecapaciteit
  • Als de vraag groter is dan het aanbod, ontstaat er inflatie
  • Door de gestegen prijzen verslechtert de internationale concurrentiepositie
  • Gevolg: import uit het buitenland neemt toe (= uitstroom van geld) en export naar het buitenland neemt af (= instroom van geld)
• Onderbesteding in buitenland
  • In het buitenland geldt: vraag < productiecapaciteit
  • Gevolg: er wordt minder geëxporteerd naar het buitenland
• Een (grote) overheidsschuld leidt tot renteverplichtingen. De rente op de overheidsschuld is een uitgave op de inkomensrekening.