Harberger driehoek (deadweight loss)
Definitie
De Harberger driehoek (deadweight loss) is het surplus dat verloren gaat door overheidsingrijpen.
Extra uitleg
Door overheidsingrijpen op een markt (bijvoorbeeld met behulp van minimumprijzen, maximumprijzen, belastingen of subsidies) kan er surplus verloren gaan.
Voorbeeld: door het heffen van een belasting, verandert het consumenten- en producentensurplus. Er ontstaat een Harberger driehoek of deadweight loss. Het surplus na overheidsingrijpen ziet er als volgt uit:
Alle Economie begrippen
8
A
- Aanbod van arbeid
- Aanbodoverschot
- Aandeel
- Aanmerkelijk belang
- Aanvullende verzekering
- Aanzuigeffect
- Absoluut kostenvoordeel
- Acceptatieplicht
- Accijns
- Aflossing
- Afnemende meeropbrengsten
- Afromen van het consumentensurplus
- Aftrekpost
- Afwentelen
- Afzet
- Animal spirits
- Anticyclisch begrotingsbeleid
- AOW
- Appreciatie
- Arbeid
- Arbeidsinkomensquote (AIQ)
- Arbeidsjaar
- Arbeidsmobiliteit
- Arbeidsproductiviteit (apt)
- Arbeidsverdeling
- Asymmetrische informatie
- Automatische conjunctuurstabilisatoren
- Autonome consumptie
- Autonome variabele
- Autoriteit Consument en Markt (ACM)
- Averechtse selectie
B
- Bankrun
- Basisjaar
- Basisverzekering ziektekosten
- Bedrijfskolom
- Bedrijfspensioen
- Begrotingssaldo
- Behoefte
- Belastbaar inkomen
- Belastbaar vermogen
- Belasting ontduiken
- Belasting ontwijken
- Belastinglek
- Belastingvoordeel eigen woning
- Beleggen
- Beroepsbevolking
- Beroepsgeschikte bevolking
- Berovingsprobleem
- Beslisboom (spelboom)
- Best response methode
- Bestedingsevenwicht
- Bestedingsinflatie
- Bestedingsmethode
- Besteedbaar inkomen
- Betalingsbalans
- Betalingsbereidheid
- Bezettingsgraad
- Binnenlands inkomen
- Bonus-malussysteem
- Box 1
- Box 2
- Box 3
- Break-even afzet
- Break-even analyse
- Break-even omzet
- Break-even punt
- Brede welvaart
- Breedte-investering
- Bruto binnenlands product (bbp)
- Brutoloon
- Btw
- Budgetlijn
C
- Categoriale inkomensverdeling
- Centrale bank
- Ceteris paribus
- Chartaal geld
- Collectieve aanbodlijn
- Collectieve arbeidsovereenkomst (cao)
- Collectieve dwang
- Collectieve goederen
- Collectieve vraaglijn
- Comparatief kostenvoordeel
- Complementaire goederen
- Conjuncturele werkloosheid
- Conjunctuur
- Conjunctuurindicator
- Constante schaalopbrengsten
- Consumentenprijsindex (CPI)
- Consumentensurplus
- Consumentenvertrouwen
- Consumptief krediet
- Consumptiefunctie
- Contante waarde van een bedrag
- Coöperatief spel
- Crowding-out effect
D
- Deciel
- Deeltijdwerk
- Deflatie
- Degressief belastingtarief
- Degressief variabele kosten
- Dekkingsgraad
- Denivelleren
- Depositogarantiestelsel
- Depreciatie
- Devaluatie
- Diepte-investering
- Differentiatie in de bedrijfskolom
- Direct opeisbare verplichtingen
- Directe belasting
- Directe ruil
- Dominante strategie
- Drempelinkomen
- Duaal mandaat van een centrale bank
- Dumping
- Duopolie
- Dynamisch spel
E
- Economie
- Economische en monetaire unie (EMU)
- Economische groei
- Economische kringloop
- Economische scholen en het IS-MB-GA model
- Economische unie
- Effectieve ondergrens van de nominale rente
- Effectieve vraag (EV)
- Eigen risico
- Eigenwoningforfait
- Eindwaarde van een bedrag
- Elastische vraag
- EMU-normen
- Endogene variabele
- Enkelvoudig mandaat van een centrale bank
- Enkelvoudige interest
- Europese Centrale Bank (ECB)
- Evenwichtshoeveelheid
- Evenwichtsprijs
- Exogene variabele
F
- Feitelijk monopolie
- Financiële levensloop
- Financiële rekening
- First mover
- Fiscale bijtelling
- Frictiewerkloosheid
- Functies van geld
G
- GA-curve
- Geïmporteerde inflatie
- Geldillusie
- Geldmarkt
- Geldontwaarding
- Geldschepping
- Geldvernietiging
- Geloofwaardige zelfbinding
- Gemeenschappelijke markt
- Gemiddelde belastingdruk
- Gemiddelde constante kosten (GCK)
- Gemiddelde opbrengst (GO)
- Gemiddelde variabele kosten (GVK)
- Gemiddelde winst (GW)
- Gevangenendilemma (prisoner's dilemma)
- GINI-coëfficiënt
- Giraal geld
- Goederen- en dienstenrekening
- Grijze druk
- Groen bbp
- Groene druk
H
- Harberger driehoek (deadweight loss)
- Heffingskorting
- Heffingsvrij vermogen
- Herfinanciering
- Herhaald spel
- Heterogene producten
- Hoeveelheidsaanpasser
- Homogene producten
- Hoogconjunctuur
- Human capital
- Human Development Index (HDI)
- Hyperinflatie
- Hypotheeklening
- Hypotheekrenteaftrek
I
- i/a ratio
- Indexcijfer
- Indexeren
- Indirecte belasting
- Indirecte ruil
- Individuele aanbodlijn
- Individuele arbeidsovereenkomst
- Individuele goederen
- Individuele vraaglijn
- Inelastische vraag
- Infant industry
- Inferieure goederen
- Inflatie
- Inflatieverwachting
- Informele economie
- Inkomenseffect
- Inkomenselasticiteit van de vraag
- Inkomensevenwicht
- Inkomensrekening
- Inkomstenbelasting
- Innovatie
- Integratie in de bedrijfskolom
- Interbancaire geldmarkt
- Interest (rente)
- Internaliseren van een extern effect
- Internationale concurrentiepositie (ICP)
- Intertemporele budgetlijn
- Interveniëren
- Inverdieneffect
- IS-curve
- IS-MB blok
- IS-MB-GA model
K
- Kapitaal
- Kapitaaldekkingsstelsel
- Kapitaalexport
- Kapitaalgoederen
- Kapitaalimport
- Kapitaalintensief
- Kapitaalmarkt
- Kapitaalproductiviteit
- Kartelvorming
- Keynes
- Keynesiaans model
- Keynesiaanse kruis
- Klassieken
- Koopkracht
- Kortlopende termijndeposito's
- Kosteninflatie
- Kostprijs (GTK)
- Krappe arbeidsmarkt
- Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag
- Kwalitatieve structurele werkloosheid
- Kwantitatieve structurele werkloosheid
- Kwintiel
L
- Laagconjunctuur
- Langlopende termijndeposito's
- Levensverzekering
- Leveringsbereidheid
- Liquiditeitspercentage (dekkingspercentage)
- Loon- en prijsrigiditeit
- Loon-prijsspiraal
- Loonelasticiteit van het arbeidsaanbod
- Loonheffing
- Loonkosten
- Loonkosten per product
- Loonmatiging
- Loonruimte
- Loonstarheid
- Lopende rekening
- Lorenzcurve
- Luxe goederen
M
- Maatschappelijke geldhoeveelheid
- Maatschappelijke welvaart
- Marginale belastingdruk
- Marginale consumptiequote
- Marginale kosten (MK)
- Marginale opbrengst (MO)
- Marginale spaarquote
- Marketingmix (4 P's)
- Marktaandeel
- Marktevenwicht
- Marktfalen
- Marktmacht
- Marktmechanisme (prijsmechanisme)
- Marktvorm
- Maximale totale omzet (MO = 0)
- Maximale totale winst (MO = MK)
- Maximumprijs
- MB-curve
- Meeliftgedrag
- Middelen
- Minimumloon
- Minimumprijs
- Monitor Brede Welvaart
- Monopolie
- Monopolistische concurrentie
- Moral hazard (moreel wangedrag)
- Multiplier
- Multipliereffect
- Muntunie
N
- Nash-evenwicht
- Nationale spaarsaldo
- Natuur
- Natuurlijke werkloosheid
- Negatieve externe effecten
- Nettoloon
- Niet-beroepsbevolking
- Niet-coöperatief spel
- Niet-rivaliserend
- Nivelleren
- Nominaal inkomen
- Nominale rente
- Non-tarifaire protectie
O
- Objectieve methode
- Obligatie
- Octrooi (patent)
- Oligopolie
- Omslagstelsel
- Omzet
- Onderbesteding
- Ondernemerschap
- Ongeloofwaardige zelfbinding
- Ontmoedigingseffect
- Open economie
- Opofferingskosten
- Output gap
- Overbesteding
- Overdrachtsinkomen (inkomensoverdrachten)
- Overheidsbestedingen
- Overheidsconsumptie
- Overheidsinvesteringen
- Overheidsmonopolie
- Overheidssaldo
- Overheidsuitgaven
P
- p/a ratio
- Parallellisatie in de bedrijfskolom
- Pareto efficiënt
- Participatiegraad
- Particuliere spaarsaldo (S - I)
- Pay-off
- Pay-off matrix
- Percentiel
- Percentielenratio
- Personele inkomensverdeling
- Positieve externe effecten
- Premiedifferentiatie
- Prijsafzetlijn
- Prijscompensatie
- Prijsdifferentiatie
- Prijsdiscriminatie
- Prijselasticiteit van de vraag
- Prijsindexcijfer
- Prijsstabiliteit
- Prijsverhogende belasting
- Prijsverlagende subsidie
- Prijszetter
- Prijzenoorlog
- Primair inkomen
- Primaire goederen
- Primaire inkomensverdeling
- Principaal-agentprobleem
- Privaat kapitaal
- Procent
- Procentpunt
- Procyclisch begrotingsbeleid
- Producentensurplus
- Producentenvertrouwen
- Productdifferentiatie
- Productiecapaciteit
- Productiefactoren
- Productiefunctie
- Productiequotum
- Progressief belastingtarief
- Progressief variabele kosten
- Promille
- Proportioneel belastingtarief
- Proportioneel variabele kosten
- Protectie van de handel
- Publiek kapitaal
Q
R
- Reëel bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking
- Reëel inkomen (koopkracht)
- Reële rente
- Refi-rente
- Rendement
- Reserveverplichtingen
- Revaluatie
- Risico-aversiteit
- Rivaliserend
- Ruilen over de tijd
- Ruime arbeidsmarkt
S
- Saldo lopende rekening (E - M)
- Samengestelde interest
- Schaarste
- Schadeverzekering
- Secundair inkomen
- Secundaire inkomensverdeling
- Seizoenswerkloosheid
- Sequentieel spel
- Sociaal Economische Raad (SER)
- Sociale normen
- Sociale verzekeringen
- Sociale voorzieningen
- Solidariteit
- Spaardeposito
- Spaarfunctie
- Spaarlek
- Sparen
- Specialisatie
- Speltheorie
- Staatspensioen
- Staatsschuld
- Staatsschuldquote
- Statisch spel
- Stichting van de Arbeid
- Stroomgrootheid
- Structurele groei
- Structurele werkloosheid
- Subjectieve methode
- Substitutie van de geldhoeveelheid
- Substitutie-effect
- Substitutiegoederen
T
- Tariefsaanpassing aftrekposten
- Tarifaire protectie
- Tegoed bij de centrale bank
- Theorie van de optimale valutagebieden
- Tijdsvoorkeur
- Toegevoegde waarde
- Toegevoegde waarde van de overheid
- Toeslag van de belastingdienst
- Totale constante kosten (TCK)
- Totale factorproductiviteit
- Totale kosten (TK)
- Totale opbrengst (TO)
- Totale surplus
- Totale variabele kosten (TVK)
- Totale winst (TW)
- Transformatie van de geldhoeveelheid
- Trilemma van het monetaire beleid
U
V
- Vacatures
- Vakbond (werknemersorganisatie)
- Valuta-interventie
- Valutareserve
- Valutaspeculatie
- Vaste wisselkoers
- Vennootschapsbelasting
- Verborgen werkgelegenheid
- Verborgen werkloosheid
- Verdiencapaciteit
- Vermogen
- Vermogensmarkt
- Vermogensverdeling
- Verzadigingsinkomen
- Verzekeringspremie
- Verzonken kosten
- Vlaktaks
- Volkomen concurrentie
- Volksverzekeringen
- Voorraadgrootheid
- Vraag naar arbeid
- Vraagoverschot
- Vrijhandelszone
W
- Waardevast
- Wederzijdse schuldaanvaarding
- Weglekeffect
- Welvaartsvast
- Welzijn
- Werkgelegenheid
- Werkgeversorganisatie
- Werkgeverssurplus
- Werkgeverswig
- Werkloosheid
- Werkloze beroepsbevolking
- Werknemerssurplus
- Werknemersverzekeringen
- Werknemerswig
- Werkzame beroepsbevolking
- Wet van de comparatieve kostenvoordelen (David Ricardo)
- Wig
- Winstmarge
- Wisselkoers
- World Happiness Index
- WOZ-waarde