Het eigenwoningforfait is een voorbeeld van een fiscale bijtelling in box 1 en is gelijk aan het fictieve inkomen dat een woningeigenaar (met hypothecaire lening) moet optellen bij het brutoloon bij de berekening van de te betalen inkomstenbelasting in box 1.
In Nederland betaal je in box 1 belasting op inkomen uit werk en eigen woning. Iedereen die werkt en loon ontvangt, betaalt belasting in box 1. Een belangrijke eerste stap in het berekenen van de belasting in box 1, is het berekenen van het belastbaar inkomen. Het belastbaar inkomen is gelijk aan het brutoloon minus aftrekposten en plus bijtellingen.
Een aftrekpost is een bedrag dat van het brutoloon mag worden afgetrokken bij de berekening van de belasting (onder andere hypotheekrente en sommige zorg- en studiekosten). Een fiscale bijtelling is een bedrag dat bij het brutoloon moet worden opgeteld bij de berekening van de belasting (onder andere het eigenwoningforfait en bijtelling voor het privégebruik van een auto van de zaak).
De invoering van het eigenwoningforfait was (lang geleden) gebaseerd op de gedachte dat iemand met een eigen woning deze kan verhuren. Dat leidt tot inkomen waarover belasting moet worden betaald. Het eigenwoningforfait is een percentage van de WOZ-waarde van de eigen woning. Stel dat de WOZ-waarde van de eigen woning gelijk is aan € 400.000 en dat het percentage waarmee het eigenwoningforfait wordt berekend, gelijk is aan 0,50%. Het eigenwoningforfait is dan gelijk aan 400.000 x 0,005 = € 2.000. Dit bedrag moet worden opgeteld bij het brutoloon in box 1.